Cần sửa chữ, nạo vét cải tạo một số hồ đập thủy lợi tại huyện Bù Đăng.

Hồ Sơn Hiệp thuộc địa bàn thôn Sơn Thủy xã Thọ Sơn, là 1 trong số những công trình thủy lợi do Công ty TNHH MTV dịch vụ Thủy lợi tỉnh quản lý, anh Vũ Mạnh Dũng, nhân viên quản lý cho biết: hồ có diện tích mặt nước theo quy hoạch trên 9,2 ha. Công năng phục vụ tưới cho 48 ha cây trồng và nước sinh hoạt cho nhân dân khu vực quanh hồ. Mấy năm trước, giá cà phê xuống thấp, người dân chuyển đổi sang trồng cao su, do vậy nhu cầu tưới giảm,thực tế hồ chỉ tưới cho khoảng 21 ha, chủ yếu là cà phê và cây ăn trái. Tuy nhiên hiện nay, hồ Sơn Hiệp đang bị bồi lắng, khoảng 2.000 mét vuông, nguyên nhân là do trong quá trình sản xuất, canh tác, đất bị xói mòn từ rẫy trôi xuống, hàng năm do không tiến hành nạo vét nên diện tích bồi lắng ngày càng cao. Mùa mưa nước sẽ tràn đập. Hệ thống mương thoát nước đã được xây dựng chiều dài 60m, lòng mương rộng 1m, sâu 1m chảy ra suối Đắk Woa. Hiện tại mương hoạt động tốt song cũng cần thường xuyên được củng cố, bảo vệ. “Tháng 8 vừa qua, một số đoạn thân đê bị xuống cấp, xuất hiện nhiều ổ gà và hố sâu, tôi đã trực tiếp thuê xe đổ 20 khối đất, đá để lấp hố, san đường tạo điều kiện cho bà con đi lại thuận tiện, qua đó bảo vệ thân đê an toàn. Tôi cũng đã báo cáo thực trạng bồi lắng về Công ty TNHH MTV dịch vụ Thủy lợi để có kế hoạch nạo vét”, Anh Dũng cho biết.

Tại hồ chứa nước Bù Môn thuộc tổ dân phố Đức Lợi thị trấn Đức Phong, ông Nguyễn Văn Giáp quản lý, đồng thời cũng là tổ trưởng điều hành 13 hồ thuộc tỉnh quản lý trên địa bàn huyện cho biết: hồ Bù Môn có diện tích khoảng gần 20 ha, chủ yếu cấp nước tưới cho khoảng 60 ha tại cánh đồng Bù Môn theo 2 tuyến kênh dài 8 km để bà con sản xuất canh tác lúa nước, bên cạnh đó còn cung cấp nước sạch sinh hoạt cho nhân dân xã Đoàn Kết và thị trấn Đức Phong. “Hiện tại, hồ đã bị bồi lắng khoảng 70%. Mùa khô, phải bơm túi nước làm đập ngăn giữ nước trong hồ để tưới. Tuy nhiên túi làm bằng cao su nên hàng năm thường bị 1 số đối tượng phá hoại, đâm thủng nhằm mục đích tháo nước trong hồ, làm phơi phần bán ngập để canh tác hoa màu. Phần bồi lắng cũng từ đó phát sinh nhiều cỏ mọc, bà con đồng bào thường chăn, thả trâu, bò ăn cỏ, phóng uế mất vệ sinh nguồn nước. Trước thực trạng này, tôi đã báo cáo với cơ quan chức năng địa phương, đồng thời tuyên truyền bà con, không chăn thả gia súc trong khu vực hồ đập’. Ông Giáp cho biết.

Cũng theo ông Giáp: về cơ bản các công trình thủy lợi trên địa bàn huyện vẫn hoạt động ổn định. Tuy nhiên phần nhiều các hồ đều bị bồi lắng làm hạn chế công năng phục vụ nước tưới cần được nạo vét. Trạm bơm xã Đăng Hà có công suất thiết kế 285 lít/giây, có 3 tổ máy vận hành nhằm cung cấp nước tưới cho 150 ha đáp ứng nhu cầu sản xuất lúa nước của nhân dân địa phương nay đã bàn giao đưa vào sử dụng. Riêng hồ Đa Bo xã Đồng Nai tình trạng thân đập bị thấm nước, rò rỉ nhưng chưa được xử lý, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.

Theo lãnh đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bù Đăng, để phát triển thủy lợi trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu tưới tiêu, sản xuất nông nghiệp, huyện đề xuất nâng cấp 5 hồ chứa nước hiện có, đồng thời đề xuất xây mới 15 công trình thủy lợi khác tại các xã Đường 10, Bình Minh, Đăng Hà, Phước Sơn, Thống Nhất và Nghĩa Bình. Trong đề án quy hoạch thủy lợi Bình Phước giai đoạn 2017 – 2025 và tầm nhìn tới năm 2030 cũng cho biết: có 5 công trình thủy lợi tại huyện Bù Đăng cần được nâng cấp sửa chữa đó là hồ Sơn Hiệp, hồ Thọ Sơn xã Thọ Sơn, hồ Ông Thoại xã Nghĩa Trung, Hồ Đắk Liên xã Đắk Nhau và hồ Hưng Phú xã Minh Hưng.

Từ tầm quan trọng của hệ thống thủy lợi trên địa bàn, thiết nghĩ chính quyền địa phương cùng cơ quan chức năng cần sớm triển khai sửa chữa và nâng cấp các hồ đập hiện có để đảm bảo an toàn trong mùa mưa, lũ. Đặc biệt là phòng tránh những rủi ro của biến đổi khí hậu như lũ quét, lũ ống có thể gây sạt lở vỡ đập, tràn đê. Các hồ bị bồi lắng cần sớm được nạo vét để tích nước cung cấp cho những khu vực bị hạn chế trong mùa khô từ đó tạo ra khả năng tăng vụ, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp của bà con nông dân.